ابزار وبمستر

در بخش فوقاني سراب بيستون بقایای جاده ای به جا مانده که به جاده شاهی معروف است. بر اساس مطالعات تاریخی صورت گرفته جاده شاهی که بابل را به اکباتان متصل می کرده، در دوران تاریخی حائز اهمیت بوده و یکی از راه های پر رفت و آمد آن روزگار بوده است. عبور این جاده از بیستون باعث رونق و آبادانی و تمرکز تأسیساتی در این ناحیه شده است. در دوره هخامنشیان علاوه بر قداست کوه بغستان، وجود جاده شاهی  و عبور کاروانیان نیز عامل مهمی در ثبت کتیبه داریوش کبیر در این محل است. در دوره سلوکی این جاده محل عبور و مرور بوده و نقش به سزایی در ارتباط سرزمین ماد با بین النهرین داشته است. وجود نقوش برجسته های مهرداد دوم، گودرز دوم، بلاش و هرکول در کنار این راه حکایت از اهمیت و رونق در روزگار اشکانی است. زیرا در روزگار باستان نقش برجسته ها را در مکان هایی ایجاد می کردند که مسیر مهمی بوده تا از طریق آن واقعه و رخداد مهمی به اطلاع عموم رسانده شود. در دوره اشکانی این راه دارای منافع اقتصادی و نظامی فراوانی بود و در دوران ساسانی و صدر اسلام بعنوان تنها راه عبور به بین النهرین ذکر گردیده است .

 باستان شناسان آلمانی طی کاوش های خود به بقایای جاده ای از دوره ساسانی به طول 350 متر که از بلوک های سنگی ساخته شده اند دست یافتند که موازی با سراب و جاده امروزی به کاروانسرای ایلخانی می رسد. در دوره اسلامی راه شاهی به عنوان یکی از راه های مهم تجاری و ارتباطی را به هم پیوند می داده و بخشی از شاهراه خراسان بزرگ را تشکیل می داده است. وجود کاروانسراهایی از دوره ایلخانی و صفوی در بیستون گواه اهمیت این شاهراه است. طی کاوش های باستان شناسان ایرانی در کنار سراب بسیتون در دهه هفتاد بقایای جاده ای مربوط به دوره اسلامی هویدا گردید.