ابزار وبمستر

نقش برجسته بلاش: در دامنه کوه بیستون و در قسمت شمال شرقی نقش برجسته گودرز، تخته سنگی به شکل چهار ضلعی نامنظمی دیده می شود و در سه طرف آن نقوش حجاری شده قرار دارد. نقش میانی، «بلاش» شاه اشکانی را به حالت تمام رخ با گردن بندی بر گردن و کمربندی به کمر نشان می دهدد. لباس او از پایین به بالا تنگ و چسبان است و شلوار گشادی که در قسمت مچ پا بسته شده، به تن دارد. این شخص پیاله ای در دست چپ گرفته و دست راست را به طرف آتش دان دراز کرده است. بر روی این آتش دان، کتیبه ای به خط پهلوی اشکانی به این مضمون نقر شده است: «این پیکره ولخش شاهنشاه پسر ولخش شاهنشاه نوه».به علت محو بودن آخر کتیبه، مشخص نیست که این تصویر متعلق به کدام بلاش است. در سمت چپ نقش بلاش، بر ضلع دیگر تخته سنگ، نقش دیگری دیده می شود. بیننده تصور می کند این شخص در حال گام بر داشتن به طرف شخص میانی است. این شخص دارای لباسی شبیه شاه اشکانی است. وی دست راست را به طرف بالا گرفته و یک شیی در دست دارد. در سمت راست نقش میانی، سومین نقش حجاری شده است. این شخص نیز در حال حرکت به سوی شخصیت میانی است. او نیم تنه ای – تا روی زانو – بر تن و کمربندی به کمر دارد. دست چپ او دیده نمی شود و شیی در دست راست دارد.

مرا در بیستون بر خاک بسپارید تا شبها

غم بی همزبانی را برای کوهکن گویم

بگویم عاشقتم , بی همدمم , دیوانه ام , مستم

نمیدانم کدامین حال و درد خویشتن گویم

 بیستوندر استان کرمانشاه قرار دارد و از شمال به بخش تاریخی دینَوَر، از مشرق به بخش مرکزی شهرستان صحنه ، و از جنوب و مغرب به بخش مرکزی شهرستان هَرْسین محدود است .. طبق گفته دیودور مورخ یونانی نام اصلی بیستون بگستان ( به معنای جایگاه خدا ) نام داشته است .

پیشینه . بیستون بر سر راه تاریخی میان شرق و غرب قرار داشت ، راهی که ری و هَگمتانه  را به حُلوان ، بابل و بغداد پیوند می کرد و از بین النهرین در سه شاخه به سمت مصر، شرق مدیترانه و آسیای کوچک و یونان و غرب امتداد می یافت ، و پایتختهای امپراتوریهای بزرگ آن زمان را به یکدیگر پیوند میداد.

کهنترین نوشته که در آن به کوه و کتیبة بیستون اشاره شده ، نوشتة دیودوروس سیسیلی است . به گفتة وی ، اسکندر مقدونی ضمن لشکرکشی از شوش به همدان ، از بیستون دیدن کرده است . در نوشته های کهن یونانی نیز  نام بیستون آمده است .

از آثار باستانی این شهر میتوان از مجسمه هرکول،کتیبه داریوش بزرگ،فرهادتراش،نگاره های باستانی، غارهای باستانی و .... نام برد.

1. غار مر خر (مر خریل)

2. غار مر تاریک

3. غار مر آفتاب

4. غار مر دودر

5. غار شکارچیان

۶.غار شکارچیان

غار مرخَر

 در نزدیکی روستای بیستون غار عمیقی به طول 27 متر قراردارد که قدمت بقایای باستانی آن حداقل به دوره پارینه سنگی میانی موستری Mousterian تا عصر حاضر می­رسد . این غار مقابل رودخانه گاماسیاب بر دامنه کوه بیستون واقع شده است در حفاری­های انجام شده مجموعه­ای از کارافزارهای سنگی و استخوانی بقایای جانوری ، ذغال و ... بدست آمد که استقرارهای پارینه سنگی جدید را در زاگرس مشخص می کند .
آثار اندکی از جمله سفال از دوره ساسانی و بقایای جدیدتر بدست آمده است و این آثار خبر از یک دوره زمانی 35 هزارساله تا دوره پارینه سنگی در این غار می­دهد .

كاروانسراي بيستون در 30 كيلومتري شمال شرقي كرمانشاه و در محل روستاي بيستون كهنه ، واقع شده است . اين كاروانسرا كه به كاروانسراي شاه عباسي نيز معروف است . همانند بسياري از كاروانسراهاي صفوي به سبك چهار ايواني بنا گرديده است . اين بنا به طول 60/83 متر و عرض 50/74 متر است . در چهار گوشه اين بنا ، برج هايي قرار دارد كه برج هاي ضلعي غربي مدور و برج هاي ضلع شرقي هشت ضلعي است . ديوار محيطي اين كاروانسرا در قسمت داخل و بيرون تا كف طاق نماها به وسيله سنگ هاي تراشيده ، و از كف طاق نماها به بالا با آجرهايي به ابعاد5*25*25 سانتي متر ساخته شده است . دروازه ورودي اين كاروانسرا به عرض 50/3 متر در ضلع جنوبي است . در هر طرف اين دروازه هفت طاق نما قرار دارد . پس از دروازه ، فضايي سرپوشيده با طاق جناغي وجود دارد كه در طرفين آن دو ايوان با طاق هلالي است . در ابتداي اين ايوان ها ، راه پله اي ساخته شده كه به پشت بام بنا مرتبط مي باشد . اين فضاي سرپوشيده به يك فضاي هشت ضلعي با طاق گنبدي منتهي مي شود . در طرفين اين فضاي هشت ضلعي ، دو ايوان وجود دارد كه هر يك از اين ايوان ها داراي سه درگاه مي باشد .از اين فضاي گنبددار مي توان وارد حياط كاروانسرا شد . در هر يك از اضلاع كاروانسرا ، شش اتاق چهار ضلعي است . جلو هر يك از اتاق ها ، ايواني است كه سطح آنها سنگ فرش است . در چهار كنج حياط نيز چهار ايوان شش ضلعي قرار دارد .
مقابل درگاه ورودي كاروانسرا ، در ضلع ديگر ، شاه نشين ساخته شده است . شاه نشين اتاق بزرگي است كه جلو آن ، ايوان بزرگي شبيه ايوان هاي شرقي و غربي كاروانسرا قرار دارد.
در پشت اتاق هاي كاروانسرا ، اصطبل هاي درازي ساخته شده است . در هر يك از اين اصطبل ها ، تعدادي سكو جهت انداختن بار و استراحت كاروانيان وجود دارد .اين كاروانسرا به دستور شاه عباس اول صفوي ساخته شده است . با توجه به كتيبه اي كه از شاه سليمان صفوي ( 1105 ـ1077 ه . ق ) باقي مانده است به نظر مي رسد بناي اين كاروانسرا در زمان پادشاهي شاه سليمان و صدارت شيخ عليخان زنگنه خاتمه يافته است . همچنين در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار و صدارت ميرزا‌آقاخان نوري توسط حاجي جعفرخان معمارباشي اصفهاني تعمير شده است .